بوقناق یا ایرینجیوم یک گونه از گیاهان گل دار از خانواده چتریان Apiarene است. گیاه « بوقناق » یا زول شتره از گیاهان با رویش بیابانی و وحشی است، که حدود دویست و پنجاه گونه را شامل می شود.در پارسی به خارزن بابا معروف است. بوقناق، گیاهی علفی با ساقه هایی که مقطع مثلثی دارند گل های آن بنفش و آبی منتهی به خار هستند و برگ هایی بزرگ و دراز و نوک تیز دارد. ساقه های آن دارای مقطع مثلثی است با تارها و کرک های سفید و آبی رنگی پوشیده شده است، همه ی قسمتهاي ساقه و شاخهها بالدار است و در كناره و نوك آنها خار وجود دارد. تخم آن ريز، مثلثي شكل ، خاكستري رنگ و طعم آن شيرين است .
نام های دیگر : نام های چرخه، شوکة البیضا، شکاعی و قرصعنه،خارزن بابا در فارسی، عربی و در کتب طب سنتی نامیده شده است. به سبب وجود مقداری اینولین در گیاه بوقناق به آن کنگر فرنگی وحشی می گویند.
محل رویش گیاه بوقناق:اين گياه در تبريز، كردستان، اذربايجان، همدان، اصفهان، دامنههاي البرز و زاگرس در ارتفاع ۲۶۰۰ متر از سطح دريا رویش می کند.
طبع عرق بوقناق:طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن معتدل رو به گرم است.
ترکیب شیمیایی عرق بوقناق
بوغناق حاوی تانن، ساکارز، ساپونین، استیلن، فلاونوئیدها، کومارون و ترترپنک، آلکالوییدها ،سنتوپرپن، مونوترپن کپفرول، چلو راگنیک اسید، کافئین اسید، لوتئین و β—کاروتن است.
فلاونوئیدهای موجود در گیاه بوقناق، کوئرستین و کتچین است که این دو نوع فلاونوئید خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و از تخریب سلول¬ها به¬ واسطه عمل اکسیداتیو جلوگیری کرده و در نتیجه قادر به ترمیم سلول¬های بتای آسیب دیده و افزایش سطح انسولین از این سلول¬ها خواهند بود . ترکیب¬ های دیگری که در این گیاه شناسایی شده است عبارتند از: کامپفرول، کلروژنیک اسید، کافئیک اسید،بخش¬های هوایی این گیاه دارای لوتئین و بتاکاروتن است که این ترکیب¬ های آنتی ¬اکسیدانی و ضدالتهابی هستند .
مطالعات آزمایشگاهی
این گیاه دارای فعالیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است و نیز اثرات ضد دیابتی و چربی در موش دیابتی از آن گزارش شده است. از پراکسیداسیون لیپیدها در کبد موش جلوگیری می کند. در برخی مطالعات اثر ضد دیابتی آن در ریشه ها و برگ ها نشان داده شده است.
فواید عرق بوقناق
عرق بوقناق برای پاکسازی کبد چرب: گیاه بوقناق خاصیت سم زدایی قوی دارد و تأثیر مستقیم بر فعالیتهای آنزیمی کبد داشته و برای پاک سازی کبد و بازکردن مجاری کبد بسیار مفید است . این عرق باعث عملکرد بهتر آنزیم های کبدی می شود.
عرق بوقناق برای سلامت دستگاه گوارش :اینولین نوعی فیبر محلول در آب است. این ماده از زنجیره مولکولهای فروکتوز تشکیل شده است.اینولین در نقاط انتهایی دستگاه گوارش، باعث تغذیه باکتریهای مفید روده و افزایش میزان باکتریهای مفید می شود . این باکتری ها اسید چرب مفید تولید می کنند و به این ترتیب اسیدهای چرب انرژی سلولهای کولون را تأمین میکنند و به سلامت فرد کمک میکنند.اینولین باعث تقویت سیستم گوارشی و بهبود حرکات روده، باعث آسان شدن عمل دفع و درمان یبوست میشود.بوقناق هم چنین برای برای نفخ معده و روده بسیار موثّر است.
خواص عرق بوقناق برای لاغری : بوقناق میتواند باعث سوزاندن کالری و تجزیه چربیها شود . در حقیقت فیبر اینولین اثر بیشتری در چربی سوزی و کاهش وزن نسبت به سایر فیبرها مثل سلولز دارد.خواص عرق بوقناق برای لاغری نادیده نگیرید .
عرق بوقناق اصل برای درمان جوش: بوقناق خاصیت تصفیه کنندگی خون را دارد و کبد را از سموم پاکسازی می کند . این گیاه عروق پوستی را باز کرده و پوست را شفاف میسازد، جوش صورت را به علت فعال کردن کبد و تصفیهی خون از بین میبرد. میتوانید از این عرق به صورت موضعی استفاده کنید و پوست خورد را با آن شستشو دهید؛ همچنین می توانید مقداری پنبه را به عرق بوقناق آغشته کنید و آن را روی پوست صورت ماساژ دهید این عرق مانند تونر عمل می کند و باعث پاکسازی سطح و منافذ پوست شما می شود.گذاشتن برگهای لهشدهی گیاه یا مالیدن شیرهی گیاه بر روی پوست برای التیام زخم و کنترل زخمهای کچلی، جرب و حتی در برخی موارد برای زخمهایی با حالت سرطانی اثر مفید دارد.
عرق بوقناق برای کاهش حملات قلبی و مغزی: بوقناق باعث افزایش گلبولهای قرمز خون می شود و از این طریق در درمان کمخونی، بیماری ضعف عضله قلبی و کاهش سکتههای مغزی و قلبی اثر دارد.
عرق بوقناق برای درمان کم خونی: برای درمان کاهش پلاکت بسیار موثّر بوده و گلبولهای قرمز خون را افزایش میدهد و از این طریق باعث درمان بیماری های خونی مانند کم خونی ها و کمبود پلاکت ها مانند بیماری IIP می شود.
عرق بوقناق برای درمان ورم و سنگ کلیه: بوقناق بسیار مدر است و ورم و سنگ کلیه و مثانه را درمان می کند.
عرق بوقناق برای درمان دیابت و کاهش قند خون: رایجترین خواص عرق بوقناق درمان دیابت و قند خون بالا است. این عرق باعث فعال شدن سلولهای پانکراس و ترشح انسولین میشوند و در نتیجه مصرف آن منجر به کاهش قند خون خواهد شد.
عرق بوقناق و فعال کردن لوزالمعده (پانکراس): بوقناق باعث فعال و تحریک سلول های لوز المعده می شود در نتیجه منجر به ترشح بیشتر انسولین می شود،مکانیسم عمل آن این چنین است، که این اتفاق با انسداد گیرنده های پتاسیم در سلول های بتای جزایر لانگرهانس لوز المعده رخ می دهد.
عرق بوقناق و آسم : این عرق باعث بهبود بیماری های تنگی نفس و بیماری های تنفسی مانند آسم می شود.
افزودن دیدگاه جدید